Jaki pojazd to pojazd uprzywilejowany oraz jakie posiada uprawnienia
Jak wynika z przepisów ruchu drogowego pojazdami uprzywilejowanymi są pojazdy, używane w jednostkach ratownictwa zdrowia, życia oraz mienia ludzkiego. Do grona pojazdów uprzywilejowanych zaliczamy także pojazdy, z których korzystają organy bezpieczeństwa i publicznego porządku. To sprawia, że pojazdami uprzywilejowanymi są np. karetki pogotowia, samochowy policji, straży miejskiej czy straży pożarnej. Pojazd uprzywilejowany w czasie akcji ma obowiązek oznajmić swoje uczestnictwo na trasie, tak żeby pozostali kierowcy mogli na nie odpowiednio reagować.
Pojazdy uprzywilejowane mają przywileje, ale te mogą wykorzystać w zdefiniowanych sytuacjach. W normalnych zdarzeniach drogowych są zobowiązane do stosowania się do przepisów i zasad, tak samo jak pozostali kierowcy. Tylko w okolicznościach, gdy pojazd uprzywilejowany musi utrzymać bezpieczeństwo albo bierze udział w akcji ratowania mienia, życia zdrowia ludzkiego albo jest częścią kolumny pojazdów uprzywilejowanych może stosować się swoich przywilejów. Tym przywilejem jest możliwość zignorowania przepisów ruchu oraz poziomych i pionowych znaków drogowych. Kierowcy pojazdów uprzywilejowanych mogą kierować się pod prąd i zatrzymywać się w miejscach niedozwolonych.
Warunkiem jest zakomunikowanie obecności sygnałem dźwiękowym oraz świetlnym, przy włączonych światłach drogowych czy światłach mijania. Dźwięk nie jest niezbędny w czasie postoju pojazdu, ale zawsze niezbędne jest utrzymanie wyjątkowej ostrożności. Kierowca pojazdu uprzywilejowanego ma za zadanie bezwzględnie stosować się poleceń upoważnionej osoby do kierowania i kontroli ruchu drogowego bez względu na sytuację.
Jak zachować się w pobliżu pojazdów uprzywilejowanych?
Wszyscy uczestnicy ruchu drogowego: motocykliści, kierowcy lub piesi są zobowiązani do ostrożnego zachowania podczas przejazdu pojazdu uprzywilejowanego. Każda z tych osób w obecności pojazdu uprzywilejowanego musi usunąć się z drogi, umożliwiając pośpieszną i bezpieczną drogę przejazdu. W takiej sytuacji dopuszczalny jest przejazd na pobocze lub pas zieleni czy postój na zatoce albo przystanku autobusowym. Najczęściej kierowcy zjeżdżają do najbliższej krawędzi jezdni. Bywają sytuacje, kiedy nie należy się zatrzymywać, żeby nie spowalniać ani nie wywoływać gwałtownego zatrzymania pojazdu uprzywilejowanego. Tak samo motocykliści, kierowcy jak i pojazdy uprzywilejowane powinny niezwykle czujnie zachowywać się na skrzyżowaniu, zwłaszcza że pojazd uprzywilejowany może się na nim pojawić pomimo światła czerwonego. Co więcej piesi także mają za zadanie uznać pierwszeństwo radiowozu, karetki czy strażackiego wozu. Całkowicie nieprzepisowe jest wbieganie na jezdnię, nawet mając zielone światło. Osoby, co już wstąpiły na pasy, powinny pośpiesznie z nich zejść. Lepiej wiedzieć o tych zasadach, dlatego że nieprzestrzeganie ich grozi mandatem.
Czy można wyprzedzać pojazd uprzywilejowany?
Wyprzedzanie pojazdu uprzywilejowanego budzi sporo niepewności pośród kierowców. O wyprzedzaniu karetki, radiowozu, wozu strażackiego oraz innego pojazdu uprzywilejowanego nie ma mowy, gdy biorą udział w ratowniczej akcji czy powiązanej z zachowaniem bezpieczeństwa. Wtedy zadaniem każdego uczestnika ruchu drogowego jest ustąpienie pierwszeństwa. Jak postępować, gdy pojazd uprzywilejowany znajdzie się na drodze, a nie będzie wykazywał swojego pośpiechu?
W obszarze mieszkalnym bez względu na położenie zabronione jest wyprzedanie pojazdu uprzywilejowanego. Bez względu na to, czy pojazd ma włączone sygnały dźwiękowe i świetlne lub nie, wyprzedzenie pojazdu uprzywilejowanego w obszarze mieszkalnym grozi punktami karnymi oraz mandatem. Tylko i wyłącznie poza terenem zabudowanym wolno wyprzedzić pojazdy uprzywilejowane, kiedy nie uczestniczą w akcji. W trakcie manewru wyprzedzania trzeba zachować niezwykłą ostrożność. Warto pamiętać, że pojazd uprzywilejowany może być potrzebny w każdej chwili, a gdy tak się stanie i tak należy zapewnić mu bezpieczny przejazd. W obecności pojazdu uprzywilejowanego za każdym razem trzeba dbać o wspólną bezpieczną jazdę.
Kolizja z pojazdem uprzywilejowanym, po czyjej stronie leży odpowiedzialność?
Chociaż każdy pojazd uprzywilejowany ma swoje dodatkowe przywileje, a uczestnicy ruchu drogowego muszą udzielić im pierwszeństwa, zawsze może dojść do kolizji z pojazdem uprzywilejowanym. Zderzenie z pojazdem uprzywilejowanym nie zakłada z góry, że to inny kierowca od razu ponosi odpowiedzialność za wywołanie wypadku. Każdy przypadek zawsze osądza się w indywidualny sposób, żeby przesądzić, która ze stron nie zachowała wymaganej ostrożności i spowodowała kolizję. Kierowca pojazdu uprzywilejowanego także może zostać uznany winnym i pociągnięty do odpowiedzialności, jeżeli nie zachował koniecznych wytycznych. Sprawdzane są takie aspekty, jak odpowiednia sygnalizacja dźwiękowa i świetlna pojazdu uprzywilejowanego, możliwość drugiego kierowcy do zauważenia pojazdu uprzywilejowanego i właściwej reakcji. Wpływ ma także ogólny przebieg sytuacji w ruchu drogowym, a nawet warunki atmosferyczne.
